رویدادهای مدرسه
تشکیل نهضت سواد آموزی یکی از ثمرات با ارزش انقلاب اسلامی
خلاصه :
۷ دیهفتم دی سال ۱۳۵۸ حضرت امام خمینی (ره) فرمانی مبنی بر تشکیل نهضت سواد آموزی صادر کردند که از جمله کار‌های مدبّرانه ایشان بود و آثار و نتایج فراوانی به همراه داشت.
تشکیل نهضت سواد آموزی نیز مانند خیلی از نهاد‌های کشور از ثمرات انقلاب اسلامی است که تحولی بزرگ در کشور ما پدید آورد. سالروز تشکیل نهضت سواد آموزی، روز سواد آموزی نیز نام گذاری شده است.
توجه به آموختن و یادگیری همواره در دوران مختلف مورد توجه در دین مبین اسلام بوده به طوری که یکی از مسائلی که در اسلام تأکید فراوانی بر آن شده است تعلیم و تربیت است.
در زمینه تعلیم و تعلم و تربیت آیات و روایات بسیاری داریم که نشان دهنده اهمیت و جایگاه ویژه آموزش در مکتب آسمانی اسلام است. دین اسلام از همان آغاز به از بین بردن جهل و بی سوادی پرداخت و تعلیم و تربیت را به عنوان برنامه‌ای الهی و پسندیده به مردم معرفی کرده است.
تاریخچه سوادآموزی در ایران
تاکنون سازمان‌های مختلفی در دوران و سال‌های مختلف فعالیت خود را در عرصه سواد آموزی آغاز کردند به طوری که
- سازمان تعلیمات اکابر (۱۳۲۰-۱۳۱۵)
- سازمان آموزش سالمندان (۱۳۳۵-۱۳۳۲)
- سازمان آموزش بزرگسالان (۱۳۴۳-۱۳۳۵)
- کمیته ملی پیکار جهانی با بی‌سوادی (۱۳۵۵-۱۳۴۳)
- سازمان جهاد ملی سوادآموزی (۱۳۵۷-۱۳۵۵)
- نهضت سوادآموزی (۱۳۵۸ تاکنون)
در ۷ دی ۱۳۵۸ امام خمینی (ره) در یک پیامی خواستار فعالیت سازمان نهضت سواد آموزی در ایران شدند که پیام امام خمینی (ره) به شرح زیر است:
متن پیام امام خمینی (ره) به این شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
ن و القلم و ما یسطرون
«ملت شریف ایران می‌دانید که در رژیم گذشته آنچه بر ملت مبارز ایران سایه افکنده بود، علاوه بر دیکتاتوری و ظلم، تبلیغات بی محتوا و هیچ را همه چیز جلوه دادن بود. ملتی که در همه ابعاد از حوایج اولیه محروم بود وانمود می‌شد که در اوج ترقی است. از جمله حوایج اولیه برای هر ملت در ردیف بهداشت و مسکن بلکه مهمتر از آنها، آموزش برای همگان است. مع‌الاسف کشور ما وارث ملتی است که از این نعمت بزرگ در رژیم سابق محروم و اکثر افراد کشور ما از نوشتن و خواندن برخوردار نیستند چه رسد به آموزش عالی.
مایه بس خجالت است که در کشوری که مهد علم و ادب بوده و در سایه اسلام زندگی می‌کند که طلب علم را فریضه دانسته‌است، از نوشتن و خواندن محروم باشد. ما باید در برنامه درازمدت فرهنگ وابسته کشورمان را به فرهنگ مستقل و خودکفا تبدیل کنیم و اکنون بدون از دست دادن وقت و بدون تشریفات خسته کننده برای مبارزه با بی سوادی بطور ضربتی و بسیج عمومی قیام کنیم تا ان شاء الله در آینده نزدیک هر کس نوشتن و خواندن ابتدایی را آموخته باشد.
برای این امر لازم است تمام بی سوادان برای یادگیری و تمام خواهران و برادران با سواد برای یاد دادن بپاخیزند و وزارت آموزش و پرورش با تمام امکانات به پا خیزد و از قرطاس بازی و تشریفات اداری بپرهیزد. برادران و خواهران ایمانی! برای رفع این نقیصه درد آور بسیج شوید و ریشه این نقص را از بن بر کنید. تعلیم و تعلم عبادتی است که خداوند تبارک و تعالی ما را بر آن دعوت فرموده است. ائمه جماعات شهرستان‌ها و روستا‌ها مردم را دعوت نمایند و در مساجد و تکایا با سوادان نوشتن و خواندند را به خواهران و برادران خود یاد دهند و منتظر اقدامات دولت نباشند و در منازل شخصی اعضای بی سواد را تعلیم کنند و بی سوادان از این امر سر پیچی نکنند.
من از ملت عزیز امید دارم که با همت والای خود بدون فوت وقت ایران را به صورت مدرسه‌ای در آورند و در هر شب و روز و در اوقات بی کاری یکی دو ساعت را صرف این عمل شریف نمایند. بپاخیزید که خداوند متعال با شماست. از خدای تعالی سعادت و سلامت و رفاه ملت شریف را خواستارم؛ و السلام علیکم و رحمه الله و برکاته روح الله الموسوی الخمینی هفتم دی ماه ۵۸»
بر اساس این پیام این سازمان تا سه سال به صورت شورایی اداره شد تا سرانجام حجت‌الاسلام والمسلمین قرائتی به ریاست آن منصوب گردید.
عملکرد سازمان نهضت سواد آموزی
نهضت سواد آموزی بعد از تاسیس با فعالیت حجت الاسلام والمسلمین محسن قرائتی و دیگر افراد دلسوز قشر وسیعی از افراد بی سواد جامعه را با سواد کردند. در متن پیام حضرت امام (ره) دو هدف ارزشمند و گرانسنگ تبیین شده است:
الف) کوتاه مدت: آموزش خواندن و نوشتن به افراد محروم از نعمت ارزشمند سواد
ب) بلند مدت: ارتقاء آگاهی و دانش بزرگسالان نوسواد در زمینه‌های مختلف و تبدیل فرهنگ وابسته کشور به فرهنگ مستقل و خودکفا
سازمان نهضت سواد آموزی با اجرای طرح‌های مختلف از جمله طرح بسیج سواد آموزی توانست هدف کوتاه مدت فرمان تاریخی امام (ره) را در ربع قرن گذشته تحقق نماید و نرخ باسوادی کشور را در جمعیت ۶ ساله و بالاتر از ۴۷٫۵ درصد در سال ۱۳۵۵و ۸۵ درصد در سال ۱۳۸۰ افزایش دهد و در راستای نیل به اهداف بلند مدت، با شروع آموزش‌های توسعه (آموزش‌های پس از سواد) فعال بود و اکنون که درصد قابل توجهی از افراد بزرگسال جامعه در گروه سنی زیر ۴۵ سال (گروه مولد جامعه) باسواد شده‌اند.
آموزش‌های توسعه در ابعاد مختلف فرهنگی مذهبی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی با هدف کاربردی کردن سواد وبرنامه‌های پس از سوادآموزی، اطلاعی رسانی و آگاه سازی و آموزش حرفه‌ای درآمدزا به مورد اجراگذاره شده است و این سازمان (نهضت سواد آموزی) تاکنون پنج مدال افتخار از یونسکو و آیسسکو دریافت کرده است.
براساس آخرین آمار منتشر شده از زمان پیروزی انقلاب اسلامی تا ۱۳۶۵، حدود ۱۱ میلیون نفر به نرخ باسوادان کشور افزوده شده است و نرخ سواد در کشور از ۴۷،۵ به ۶۱.۸ درصد رسید.
بر اساس آخرین آمار سرشماری کشوری که در سال ۱۳۹۵ صورت گرفت رقم افراد باسواد در کشور براساس خود اظهاری افراد به ۸۷/۶ درصد رسیده بود و بر اساس آماری که سازمان نهضت سواد آموزی در سال ۱۳۹۸ استخراج کرده این رقم در فاصله سنی بالای ۶ سال به ۸۹ درصد رسیده است.
برخی استان‌ها مانند تهران، مازندران و اصفهان نرخ افراد باسواد بالای ۹۸ درصد است. درحالی که قبل از پیروزی انقلاب اسلامی مردان، ۳۸ درصد بیشتر از زنان سواد داشتند، ولی این رقم اکنون در فاصله سنی ۱۰ تا ۴۹ سال به ۳ درصد کاهش پیدا کرده است و خوشبختانه در راستای عدالت بخشی بین زنان و مردان در حوزه سوادآموزی اقدامات قابل توجهی انجام شده است. همچنین فاصله سواد در مناطق شهری و روستایی نیز از ۳۵ درصد به ۱۲ درصد کاهش پیدا کرده است.
هم اکنون تلاش‌های زیادی از سوی سازمان نهضت سوادآموزی درحال انجام است تا تعداد مراکز یادگیری محلی توسعه یابد و افراد هم مهارت و هم سواد را در کنار یکدیگر یاد بگیرند.
